I – ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP1. Dãy đồng đẳng ankinAxetilen $(CH equiv CH)$ và các chất tiếp theo có công thức phân tử ${C_3}{H_4},{rm{ }}{C_4}{H_6},{rm{ }}…$ có tính chất tương tự axetilen lập thành dãy đồng đẳng của axetilen được gọi là ankin. Công thức phân tử chung của ankin là ${C_n}{H_{2n – 2}}{rm{ }}left( {n ge 2} right)$.Cấu tạo của phân tử axetilen:${rm{H:C}} vdots vdots {rm{C:H}}$Công thức electron${rm{H – C}} equiv {rm{C – H}}$Công thức cấu tạo 2. Đồng phânHai chất đầu dãy $left( {{C_2}{H_2},{rm{ }}{C_3}{H_4}} right)$ không có đồng phân ankin. Các ankin từ ${C_4}{H_6}$ trở lên có đồng phân vị trí của liên kết ba, từ ${C_5}{H_8}$ còn có đồng phân mạch cacbon (tương tự anken). 3. Danh phápa) Tên thông thườngTên gốc ankyl liên kết với nguyên tử C của liên kết ba + axetilen b) Tên thay thế
Ba phân tử axetilen cộng hợp với nhau tạo thành benzen:
Bạn đang xem: Củng cố kiến thức
Về hình thức, đây cũng là phản ứng cộng HX vào liên kết ba, với HX là $H – C equiv CH.
Xem thêm : Phản ứng hóa học là gì? Phân loại, điều kiện & bài tập vận dụng
2. Phản ứng thế bằng ion kim loạia) Thí nghiệm: Sục khí axetilen vào dung dịch bạc nitrat trong amoniac, thấy có kết tủa vàng nhạt. Đó là muối bạc axetilua tạo thành do phản ứng:
$CH equiv CH + 2AgN{O_3} + 2N{H_3} to $$to Ag – C equiv C – Ag downarrow + 2N{H_4}N{O_3}$ bạc axetiluab) Nhận xét: Nguyên tử hiđro liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon liên kết ba đầu mạch có tính linh động cao hơn các nguyên tử hiđro khác nên có thể bị thay thế bằng ion kim loại.Các ank-1-in khác như propin, but-1-in, … cũng có phản ứng tương tự axetilen, do đó tính chất này được dùng để phân biệt ank-1-in với anken và các ankin khác. 3. Phản ứng oxi hoáa) Phản ứng oxi hoá hoàn toàn (cháy)Các ankin cháy toả nhiều nhiệt:$2{C_n}{H_{2n – 2}} + {rm{ }}left( {3n{rm{ }} – {rm{ }}1} right){O^2}2nC{O_2} + {rm{ }}2left( {n{rm{ }} – {rm{ }}1} right){H_2}O$ b) Phản ứng oxi hoá không hoàn toànTương tự anken và ankađien, ankin cũng có khả năng làm mất màu dung dịch thuốc tím.IV. ĐIỀU CHẾTrong phòng thí nghiệm và trước đây cả trong công nghiệp, axetilen được điều chế bằng cách cho canxi cacbua $Ca{C_2}$ tác dụng với nước :$Ca{C_2} + {rm{ }}2{H_2}O{C_2}{H_2} uparrow + {rm{ }}Ca{(OH)_2}$Ngày nay trong công nghiệp, axetilen được sản xuất chủ yếu từ metan:${rm{2C}}{{rm{H}}_{rm{4}}}{{rm{C}}_{rm{2}}}{{rm{H}}_{rm{2}}}{rm{ + 3}}{{rm{H}}_{rm{2}}}$V. ỨNG DỤNG1. Làm nhiên liệuKhi cháy, axetilen toả nhiều nhiệt nên được dùng trong đèn xì oxi-axetilen để hàn, cắt kim loại.2. Làm nguyên liệuTừ axetilen có thể điều chế được nhiều chất đầu quan trọng cho các quá trình tổng hợp hữu cơ.
Nguồn: https://thuvienhaichau.edu.vn
Danh mục: Hóa
This post was last modified on Tháng Bảy 22, 2024 12:07 chiều